ယေန႔ေခတ္ ရခိုင္ျပည္

Details

Hits: 3321

၁) ကုလား-ရခုိင္အဓိက႐ုဏ္း

၂၀၁၂ခုႏွစ္၊ဇြန္လ (၈) ရက္ေန႔တြင္ ရခုိင္ျပည္၌ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ကုလား-ရခုိင္အဓိကရုဏ္းသည္  ေက်ာက္နီေမာ္ ျပႆနာ၊ေတာင္ကုတ္ျပႆနာမ်ားေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚလာရသည့္ေနာက္ဆက္တြဲအက်ိဳးဆက္မ်ားျဖစ္သည္ဟု အမ်ားက ထင္မွတ္ေနၾကသည္။ အမွန္မွာထိုျပႆနာမ်ားသည္ေစ့ေဆာ္ေပးေသာအေၾကာင္းအရာမ်ားသာလွ်င္ျဖစ္ၿပီးတကယ့္အေၾကာင္းရင္းခံျပႆနာမ်ားမဟုတ္ပါ။ဘဂၤလီမူဆလင္အစြန္းေရာက္အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားကေဒသခံရခိုင္ တိုင္းရင္းသားမ်ားကိုလူမဆန္စြာတိုက္ခိုက္၊လုယက္ဖ်က္ဆီးသတ္ျဖတ္မႈမ်ားသည္ ေက်ာက္နီေမာ္ အျဖစ္အပ်က္ကဲ့သို႔ျပႆနာေပါင္းမ်ားစြာသည္ဘူးသီးေတာင္၊ေမာင္ေတာ၊ရေသ့ေတာင္ႏွင့္ေပါက္ေတာၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္  မၾကာခဏ ျဖစ္ပ်က္ေနေသာျဖစ္စဥ္မ်ားသာျဖစ္ေပရာအမွန္တကယ္အေၾကာင္းရင္းခံတရားမဟုတ္ေပ။ ေဒသခံရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ားထံမွ ကြ်ဲ၊ ႏြားမ်ားကုိခုိး၍ တစ္ဖက္ႏိုင္ငံျဖစ္သည့္ဘဂၤလာေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံသုိ႔ခိုးသြင္းေရာင္းခ်မႈမ်ားလည္းမၾကာခဏဆျဖစ္ပ်က္ေနေသာအျဖစ္အပ်က္မ်ားသည္ျမန္မာစစ္အစိုးရအဆက္ဆက္ႏွင့္လက္ရွိဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္ တိုင္ေအာင္စစ္တပ္၊ေထာက္လွမ္းေရးအပါအ၀င္ေဒသခံအာဏာပိုင္မ်ားကပါပူးေပါင္းပါ၀င္မႈမ်ားႏွင့္လာဒ္ေပး လာဒ္ယူမႈမ်ား ရွိေနသည့္အတြက္ အေျခအေနမွာေဒသခံရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ားကဘဂၤလီမူဆလင္မ်ားအေပၚမုန္းတီးေရး စိတ္ဓာတ္ ျပင္းထန္ လာၿပီးအမ်ိဳးသားေရးစိတ္ဓာတ္ျပင္းထန္လာရန္တြန္းအားတစ္ခု ျဖစ္လာရျခင္းမွာ မဆန္းေပ။ကုလား-ရခုိင္ အဓိကရုဏ္းကုိ ေျပာမည္ဆုိလွ်င္ သမုိင္းႏွင့္ခ်ီ၍ ေျပာရမည္ပင္ျဖစ္သည္။

၁၈၂၄-၂၆အဂၤလိပ္-ျမန္မာစစ္ပြဲအၿပီးတြင္အႏိုင္ရရွိခဲ့သူၿဗိတိသွ်တို႔သည္ဘဂၤလီအလုပ္သမားမ်ားကိုေခၚယူလာကာနတ္ျမစ္တစ္ေလွ်ာက္တြင္ေက်းရြာထူေထာင္ေပးၿပီးေနထိုင္ခြင့္ျပဳခဲ့ရာမွတစ္ျဖည္းျဖည္းျဖင့္ဘူးသီးေတာင္နယ္ အထိဘဂၤလီမ်ားျပန္႔ႏွ႔ံသြားခဲ့ၿပီးအဆမတန္လူဦးေရထူထပ္လာခဲ့သည္။သို႔ရာတြင္ရခုိင္တိုင္းရင္းသားမ်ား၏တင္ျပမႈကိုၿဗိတိသွ်တို႔ကဂ႐ုမူျခင္းမရွိခဲ့ၾကဘဲ၊၎တို႔အက်ိဳးစီးပြါးအတြက္ဘဂၤလီမ်ားကိုသာမ်က္ႏွာသာေပးခဲ့ၾကရာဘဂၤလီမ်ားသည္ေဒသခံမ်ားကိုအေလးမထားခဲ့ၾကေပ။ဤသို႔ျဖင့္ဒုတိယကမၻာစစ္သို႔တိုင္ခဲ့သည္။

၁၉၄၂ခုႏွစ္၊ကုလား-ရခိုင္အဓိက႐ုဏ္းျဖစ္ပြါးရျခင္းမွာလည္းမည္သည့္အေၾကာင္းအခ်က္မွ်မရွိခဲ့ဘဲဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္၊စိုင္းတင္ေခ်ာင္းအတြင္းရွိဖံုၫိုလိပ္ေက်းရြာေနရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ားအားပတ္၀န္းက်င္ေက်းရြာရွိဘဂၤလီမ်ားက၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္သတ္ျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။ထိုစဥ္ကလည္းဘူးသီးေတာင္ႏွင့္ေ၀းလြန္းေသာေျမပံုၿမိဳ႕နယ္ရက္ေခ်ာင္းေက်းရြာမွရခိုင္တိုင္းရင္းသားႏွစ္ဦးဘဂၤလီတို႔၏ တိုက္ခိုက္မႈခံခဲ့ရျခင္းမွ စတင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ထိုအခ်ိန္အတြင္းဒုတိယကမၻာစစ္ စတင္လာခဲ့ၿပီးၿဗိတိသွ်တို႔ဆုတ္ခြါၾကသည့္အခါဘဂၤလီမ်ားကိုလက္နက္တပ္ဆင္ၿပီး V.Force ကိုဖြဲ႕စည္းလွ်က္ဂ်ပန္ကိုခုခံဟန္႔တားထားရန္စီစဥ္ထားခဲ့ၾကသည္။သို႔ေသာ္ဘဂၤလီမ်ားသည္ဂ်ပန္မ်ားကိုတိုက္ခိုက္ရန္မဆိုထားႏွင့္ဂ်ပန္ေျခရာကိုေတာင္မွမျမင္ဘူးလိုက္ၾက။ထိုလက္နက္မ်ားျဖင့္ေမယု႐ိုးမအေနာက္ဖက္ျခမ္း ကိုစိုးမိုးထားခဲ့ၾကသည္။

၁၉၄၂ခုႏွစ္တြင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကင္းမဲ့ခဲ့မႈေၾကာင့္ရခိုင္မ်ားကိုအႏိုင္က်င့္၍ရႏိုင္ခဲ့ၾကေသာဘဂၤလီမ်ားသည္ဒုတိယကမာၻစစ္အျပီးၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မတီ (Peace Committee) ကိုဖြဲ႔စည္းကာအစိုးရတစ္ရပ္အသြင္လႈပ္ရွားေနခဲ့ၾကသည္။ဤသို႔ျဖင့္အာဏာမ်ားကိုတပ္မက္စြဲလန္းလာၾကေသာဘဂၤလီဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ေဒသကိုလံုး၀အပိုင္သိမ္းထားႏိုင္ေရးႀကိဳးပမ္းလာခဲ့ၾကသည္။  စစ္ၿပီးဆံုးသည့္အခါစစ္အတြင္းအိႏၵိယႏိုင္ငံ၊အေရွ႕ဘဂၤလား၌ခိုလံႈ ေနၾကေသာစစ္ေျပးဒုကၡသည္မ်ားကိုျပန္လည္ေနရာခ်ထားရာတြင္ဘဂၤလီတို႔ကိုဦးစားေပးကာပို႔ေဆာင္ခဲ့ၿပီးဘဂၤလီမ်ားအေျခတက်ျဖစ္သည့္အခါမွရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ားကိုျပန္လည္ပို႔ေဆာင္ေပးခဲ့သည္။ဤနည္းျဖင့္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအားနည္း ခ်က္ရွိေနေသာအခ်ိန္တြင္ဘဂၤလီမ်ားသည္လူအင္အားျဖင့္ရခိုင္မ်ား၏ေျမယာမ်ား၌အဓမၼ၀င္ေရာက္အုပ္စိုးျခင္းျဖင့္နတ္ျမစ္ေဒသတစ္၀ိုက္ရွိရခိုင္မ်ားၿပိဳကြဲခဲ့ရသည္။ဘဂၤလီမ်ားအေနျဖင့္ရခိုင္မ်ားအေပၚအသာစီးရေနခ်ိန္တြင္ဘဂၤလီ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ပါကစၥတန္ေခါင္းေဆာင္အလီဂ်င္းနားထံသို႔ၿဗိတိသွ်တို႔ထံမွလြတ္လပ္ေရးေတာင္းဆိုသည့္အခါေမယုျမစ္အေနာက္ဘက္ကမ္းကိုအေရွ႕ပါကစၥတန္ႏွင့္ပူးေပါင္းၿပီးလြတ္လပ္ေရးေတာင္းဆိုေပးရန္ခ်ဥ္းကပ္ခဲ့သည္။သူတို႔ကိုယ္တိုင္လည္းၿဗိတိသွ်အစိုးရကိုယ္စားလွယ္မ်ားထံသို႔လည္းခ်ဥ္းကပ္ခဲ့ၿပီးပါကစၥတန္ႏွင့္ပူးေပါင္းေပးရန္ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကသည္။သို႔ေသာ္သူတို႔၏ေတာင္းဆိုမႈမ်ားမေအာင္ျမင္ခဲ့ဘဲျမန္မာႏိုင္ငံသည္မူလပံုစံ မပ်က္ၿဗိတိသွ်တို႔ထံမွလြတ္လပ္ေရးရခဲ့သည္။

အားမလိုအားမရျဖစ္ေနေသာဘဂၤလီေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္၁၉၅၁တြင္အလယ္သံေက်ာ္ညီလာခံကိုက်င္းပခဲ့ ၾကသည္။ (ပါကစၥတန္ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားပါတက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္ဟုဆိုသည္။) ဤညီလာခံမွေဆြးေႏြး ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားသည္ဘဂၤလီအၾကမ္းဖက္အစြန္းေရာက္သမားမ်ားအတြက္ထာ၀ရလမ္းၫႊန္ခ်က္ပင္ျဖစ္ေၾကာင္း၎တို႔၏ေနာက္ပိုင္းလႈပ္ရွားမႈမ်ားကသက္ေသခံေနသည္။ထိုညီလာခံမွျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရအားေတာင္းဆိုခ်က္(၁၄)ခ်က္ရွိခဲ့ေသာ္လည္းထိုအထဲမွေဒသစိုးမိုးေရးအာဏာေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားျဖစ္သည့္ေအာက္ပါအေရးႀကီးေသာေတာင္းဆို ခ်က္အခ်ိဳ႕ကိုသာေဖၚထုတ္တင္ျပလိုသည္။

(၁)        ဘူးသီးေတာင္-ေမာင္ေတာေဒသကိုမူစလင္ေဒသအျဖစ္သတ္မွတ္ၿပီးထိုေဒသကိုကခ်င္၊ခ်င္း၊စသည္တို႔ကဲ့သို႔ျပည္နယ္အဆင့္သတ္မွတ္ေရး

(၂)        ကိုယ္ပိုင္လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔စည္းခြင့္ေပးေရး

(၃)        ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္းအတြက္စစ္ေတြကိုဗဟိုထား၍သီးျခားအစိုးရဖြဲ႕စည္းၿပီးအစိုးရအဖြဲ႕တြင္ကုလား-ရခိုင္ပူးေပါင္းပါ၀င္ေရး၊ဌာနတိုင္းတြင္ကုလား-ရခိုင္၅၀/၅၀ပါ၀င္ေရး၊

(၄)        လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕စည္းရာတြင္စစ္အႀကီးအကဲရာထူးအတြက္မူဆလင္ကိုခန္႔အပ္ၿပီးရခိုင္ထဲမွဒုတိယအႀကီးအကဲခန္႔အပ္ေရးစသည္တို႔ကိုေတာင္းဆိုခဲ့ၾကသည္။

အခ်ဳပ္အားျဖင့္ေမယုေဒသ၏အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကိုလံုး၀ေတာင္းဆိုၿပီး၊ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္းကိုပူးတြဲအာဏာ ေပးရန္ေတာင္းဆိုျခင္းျဖစ္သည္။ဤေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားကိုအစိုးရကလက္မခံေသာအခါမူဂ်ာဟစ္လႈပ္ရွားမႈအျဖစ္ဂ်ီဟဒ္ (Jihad) စစ္ပြဲကိုဆင္ႏြဲခဲ့ၾကရာရခိုင္ေဒသတြင္ၿငိမ္းခ်မ္းစြာလုပ္ကိုင္စားေသာက္ေနထိုင္လာခဲ့ၾကေသာေဒသခံတိုင္းရင္းသားမ်ားသည္အိုးအိမ္တုိက္တာအေဆာက္အအုန္မ်ားကုိ စြန္႔ခြာကာ တိမ္းေရွာင္ထြက္ေျပးလာခဲ့ၾကရၿပီးယေန႔တိုင္ IDP (ရြာပုန္းရြာေရွာင္မ်ား) အျဖစ္ရွိေနၾကပါေသးသည္။

မူဂ်ာဟစ္လႈပ္ရွားမႈလည္းအျမင့္ဆံုးကိုေရာက္ရိွလာခဲ့ၿပီးဗုဒၶဘာသာဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားကိုပင္ဖမ္းဆီးျပန္ေပးဆြဲႏွိပ္စက္ျခင္း၊ေဒသကိုစြန္႔ခြာတိမ္းေရွာင္လာခဲ့ၾကသည့္ရခိုင္တိုင္းရင္းသားတို႔၏ေနအိမ္၊ေျမယာတို႔ကိုအပိုင္စီးၿပီးအိမ္ရွင္၊ေျမရွင္အျဖစ္ခံယူခဲ့ၾကသည္။ႏိုင္ငံေတာ္ကစစ္ဆင္ေရးႀကီးတစ္ရပ္ျဖင့္မူဂ်ာဟစ္သူပုန္မ်ားကိုႏွိပ္ကြပ္ႏိုင္ခဲ့ေသာ္လည္းေဒသခံတိုင္းရင္းသားမ်ားကိုေနရာျပန္လည္ခ်ထားေပးျခင္းမရွိခဲ့ေခ်။အမွန္စင္စစ္အားျဖင့္ထိုစဥ္ကာလအတြင္းကုလားဆိုးမ်ား၏နယ္ေျမလုယက္ေရးစစ္ပြဲကိုႏိုင္ငံေတာ္အာဏာပိုင္ကေသာ္လည္းေကာင္း၊အျခား တိုင္းရင္းသားမ်ားကေသာ္လည္းေကာင္းရိပ္မိသိရွိပံုမေပၚေသးေပ။တပ္မေတာ္၏ႏွိမ္နင္းမႈေၾကာင့္မူဂ်ာဟစ္သူပုန္မ်ားၿငိမ္သက္သြားခဲ့ေသာ္လည္းမူဆလင္လႈပ္ရွားမႈမ်ားမွာၿငိမ္သက္မသြားခဲ့ပဲတအံုေႏြးေႏြးဆက္လက္လႈပ္ရွားေနၾကဆဲျဖစ္သည္။

၁၉၆၀ျပည့္ႏွစ္ပတ္၀န္းက်င္တြင္စစ္ေတြၿမိဳ႕မွဆူလ္တန္မာမြတ္ႏွင့္အေပါင္းပါေမာ္လ၀ီတို႔သည္အလယ္သံေက်ာ္ညီလာခံ၏စိတ္ကူးစိတ္သန္းကိုျပန္လည္အသက္သြင္းကာအာကစၥတန္စီမံကိန္းကိုခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္လာျပန္သည္။အာကစၥတန္ (Arkistan) ဆိုသည္မွာအာရကန္(Arakan)ႏွင့္ပါကစၥတန္ (Pakistan) ေဒသၾကားရွိနယ္ေျမ၊ေမယုကၽြန္းဆြယ္ကိုရည္ၫႊန္းျခင္းျဖစ္သည္။အာရကန္ႏွင့္ပါကစၥတန္နယ္ေျမႏွစ္ခုစလံုးပါ၀င္သည့္အမည္ ျဖစ္သည္။အာကစၥတန္တည္ေထာင္ေရးအတြက္လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းလိုအပ္လာသည့္အတြက္မူဂ်ာဟစ္ လက္က်န္မ်ားကိုဆူလ္တန္မာမြတ္ႏွင့္အေပါင္းပါတို႔ကေကာက္သင္းေကာက္စုစည္းၾကေလသည္။ေမာင္ေတာ ေျမာက္ပိုင္းတြင္လႈပ္ရွားေနေသာအဗၺဒူေဇာ္လီ၊ဘူးသီးေတာင္ေတာင္ပိုင္းေညာင္ေခ်ာင္းတစ္၀ိုက္တြင္လႈပ္ရွားေနေသာဘီေအေဇာ္ေဖာႏွင့္ရဲထြက္ဇာေဖာတို႔ကိုစုစည္းၿပီးလက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕ကိုဖြဲ႔စည္းေပးလိုက္သည္။အမည္ကိုလည္းတိမ္ျမဳပ္လုနီးပါးျဖစ္ေနေသာ “႐ိုဟင္ဂ်ာ” အမည္ကိုေဖၚထုတ္လိုက္ျခင္းျဖင့္႐ိုဟင္ဂ်ာအမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရးပါတီျဖစ္လာသည္။႐ိုဟင္ဂ်ာအမည္လည္းျပန္ေပၚလာခဲ့ျပန္သည္။

“႐ိုဟင္ဂ်ာ”ဆိုသည္မွာဆူလ္တန္မာမြတ္၏တီထြင္ခ်က္မဟုတ္ပါ။ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္၊ဖံုၫိုလိပ္ရြာတြင္ခိုလႈံေနခဲ့ၿပီးထိုစဥ္ကလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦးျဖစ္ေနသူအဒူေဂၚေဖာရ္တီထြင္ခဲ့ေသာစကားျဖစ္သည္။သူသည္ျမန္မာႏိုင္ငံ၊ရခိုင္ျပည္နယ္သားျဖစ္သည္ဟုဆိုေသာ္လည္းရခိုင္/ဗမာစကားလံုး၀မတတ္ေသာစစ္တေကာင္းဇာတိ၊စစ္တေကာင္းေကာလိပ္မွ၀ိဇၨာဘြဲ႕ရရွိခဲ့သည့္ဘဂၤလီစစ္စစ္တစ္ဦးသာလွ်င္ျဖစ္သည္။သူက႐ိုဟင္ဂ်ာသည္ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္တိုင္းရင္းသားမ်ိဳးႏြယ္စု ETHNIC တစ္ခုျဖစ္သည္ဟုအဆိုတင္သြင္းခဲ့သည္။ဤကိစၥႏွင့္ပတ္သက္၍ရခိုင္သမိုင္းသုေတသီအသီးသီးတို႔ကကန္႔ကြက္ေခ်ပၿပီးျဖစ္ေသာ္လည္းေနာက္ပိုင္းတြင္ဂ်ပန္ႏိုင္ငံေရာက္ဘဂၤလီတစ္ဦးျဖစ္သူေဇာ္မင္းထြဋ္ဆိုသူကတစ္ဖန္ “႐ိုဟင္ဂ်ာ” အခန္းဆက္ကိုျပန္လည္ေဖာ္ေဆာင္လာရာဂ်ပန္ႏိုင္ငံေရာက္ရခိုင္သားမ်ား၏ေခ်ပမႈေၾကာင့္ပ်က္စီးခဲ့သည္။

အထက္တြင္ေဖၚျပခဲ့သည့္ဆူလတန္မာမြတ္သည္မူဂ်ာဟစ္သူပုန္လက္က်န္မ်ားျဖင့္ေကာက္သင္းေကာက္ဖြဲ႕စည္းထားေသာသူ၏အဖြဲ႕၀င္မ်ားကိုလစ္ဗ်ားႏိုင္ငံသို႔ေစလႊတ္ၿပီးလစ္ဗ်ားေခါင္းေဆာင္ကဒါဖီႏွင့္ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြး ေစခဲ့သည္။ (ထိုအခ်ိန္ကာလတြင္ကဒါဖီသည္သူ႔ကိုယ္သူအာရပ္မ်ား၏ေခါင္းေဆာင္၊မူဆလင္မ်ား၏ေခါင္းေဆာင္ အျဖစ္အထင္ႀကီးေနသူျဖစ္သည္။) ဆူလတန္မာမြတ္၏အာကစၥတန္ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔၀င္မ်ားအားလစ္ဗ်ားရွိအလယ္အလတ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားကေမးျမန္းစစ္ေဆးခ်က္အရ“အာကစၥတန္ဆိုသည္မွာရခိုင္ျပည္ကိုကုလားျပည္အျဖစ္ထူေထာင္ရန္ႀကိဳးပမ္းျခင္းသာလွ်င္ျဖစ္ေၾကာင္း”ရိပ္စားမိေသာေၾကာင့္၎တို႔အဖြဲ႔အားရခိုင္ျပည္သို႔ျပန္ကာအစိုးရကိုလက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေနေသာရခိုင္အဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ၫွိႏႈိင္းၿပီးတန္းတူအခြင့္အေရးရရွိေရးတိုက္ပြဲ၀င္ပါဟုေျပာဆိုၿပီးျပန္လႊတ္ခဲ့သည္။

ျပည္တြင္းသို႔ျပန္ေရာက္လာၾကေသာ “အာကစၥတန္အုပ္စု”သည္႐ိုဟင္ဂ်ာမ်က္ႏွာဖံုးစြပ္ၿပီးသူတို႔မြတ္ဆလင္ ႏိုင္ငံျဖစ္ေျမာက္ေရးႀကိဳးပမ္းၾကသည္။ျပည္တြင္း၌ရွိေနေသာရခိုင္လက္နက္ကိုင္အင္အားစုမ်ားမွာလူအင္အား၊လက္နက္အင္အားအသာစီးရေနေသာဘဂၤလီမ်ား၏ရန္ကိုမတားဆီးႏိုင္ခဲ့သည္သာမကဘဂၤလီသူပုန္တို႔၏ေႏွာက္ယွက္ မႈေၾကာင့္ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕ႏွင့္လက္တစ္ကမ္းအကြာ႐ွိထိန္ေတာရြာကေလးသည္ပင္ပ်က္စီးခဲ့ရသည္။သို႔ေသာ္ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္၏ျပင္းထန္ေသာထိုးစစ္ေၾကာင့္ဘဂၤလီေသာင္းက်န္းသူတို႔၏စိတ္ကူးထဲကအာကစၥတန္စီမံကိန္းပ်က္စီးခဲ့သည္။

၁၉၈၆ခုႏွစ္၊ၾသဂုတ္လ (၁၄)ရက္ေန႔တြင္က်င္းပခဲ့ေသာပါကစၥတန္ႏိုင္ငံလြတ္လပ္ေရးႏွစ္ပတ္လည္အထိမ္းအမွတ္ေန႔တြင္က်င္းပသည့္မူဆလင္တိုက္ပြဲ၀င္သူမ်ားအစည္းအေ၀း၌ RLO ဥကၠ႒၊အာမက္ရွားကအဖြင့္မိန္႔ခြန္းေျပာခဲ့သည္။သူ႔မိန္႔ခြန္းတြင္ “ေနာက္တစ္ခါရခိုင္၊ဗမာေတြသတ္ရင္မင္းတို႔ထြက္မေျပးနဲ႔၊အလႅာအရွင္ျမတ္ရဲ့နာမေတာ္ေၾကာင့္သူတို႔မသတ္ႏိုင္ဘူး။မင္းတို႔ကသူတို႔ေတြဒီေနရာကထြက္သြားေအာင္နည္းမ်ိဳးစံုသံုးရမယ္၊သူတို႔ထြက္သြားတဲ့ေနရာမွာမင္းတို႔အစား၀င္ေနရမယ္၊ၿပီးေတာ့အမာခံျဖစ္ေအာင္လုပ္ရမယ္” ဟုေျပာခဲ့သည္။

အာမက္ရွား၏ ဆုိလုိရင္းမွာ ေမယုေဒသမွ မြစလင္မဟုတ္သူမ်ားအားလံုးကို နည္းမ်ဳိးစံုျဖင့္ေမာင္းထုတ္ၿပီး မူဆလင္ သီးသန္႔ေဒသအား ထူေထာင္ရန္ပင္ျဖစ္သည္။ဤသည္မွာပင္သူတို႔၏မဟာဗ်ဴဟာကိုေဖၚထုတ္လုိက္ျခင္း ပင္ျဖစ္သည္။ထို႔ေၾကာင့္ေဒသကိုအပိုင္စီးႏိုင္ရန္အတြက္သူတို႔အေနျဖင့္ေဒသခံျဖစ္ရန္လိုအပ္လာသည္။သူတို႔သည္ေဒသခံမ်ားျဖစ္ေၾကာင္းႏိုင္ငံတကာမွအသိအမွတ္ျပဳရန္လိုအပ္လာသည္။ဘဂၤလီသည္ဘဂၤလားေဒသမွသာျဖစ္ေပရာသူတို႔သည္သူတို႔၏လာရာလမ္းကိုေကာက္ေၾကာင္းမရႏိုင္ရန္ေဖ်ာက္ဖ်က္ပစ္ရမည္သာျဖစ္သည္။ထို႔ေၾကာင့္သူတို႔ကလူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးအျဖစ္အမည္တစ္ခုတြင္ႏိုင္ေအာင္ေငြကိုလမ္းခင္းၿပီးဥပေဒျပင္ပတြင္နည္းမ်ိဳးစံုျဖင့္ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၾကရာယခုအခါ “႐ိုဟင္ဂ်ာ”အမည္သည္ျမန္မာ့လႊတ္ေတာ္ထဲအထိ၀င္ေရာက္သြားခဲ့ၿပီျဖစ္ေပသည္။တစ္ဖက္မွာလည္း “ျမန္မာမူဆလင္”ဟုအမည္တြင္ေစရန္႐ံုးျပင္ကႏၷားတြင္အသံုးျပဳ လာေနၾကသည္။ (မူဆလင္ဟူသည္အစၥလာမ္ ဘာသာကိုးကြယ္သူမ်ားကိုေခၚျခင္းသာျဖစ္ၿပီးလူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးမဟုတ္ေပ။ျမန္မာသည္လည္းမူဆလင္မဟုတ္သည္သာမကရခိုင္သည္လည္းမူဆလင္မဟုတ္ေပ။) မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစသူတို႔သည္သူတို႔၏လာရာလမ္းေၾကာင္း၊မူရင္းဇာတိကိုေျခရာေဖ်ာက္ေစၿပီးေဒသခံျဖစ္ေၾကာင္းလိမ္လည္ရန္ေဆာင္ရြက္ေနျခင္းသာ ျဖစ္သည္။

ထို႐ိုဟင္ဂ်ာဆိုေသာအမည္သည္သူတို႔အေျခခ်လိုေသာေမယုေဒသတြင္ေဒသခံတိုင္းရင္းသားျဖစ္ႏိုင္ရန္အတြက္ျပည္တြင္း၊ျပည္ပမွနည္းလမ္းေပါင္းစံုျဖင့္ႀကိဳးပမ္းလာၿပီးရခိုင္သမိုင္းျဖစ္စဥ္မ်ားကိုသူတို႔သမိုင္း အျဖစ္ဖန္တီးလာၾကသည္။ရခိုင္ကိုရည္ၫႊန္းသည့္(Arakan) ေ၀ါဟာရကိုပင္သူတို႔၏အာရဗီဘာသာစကားလံုးအျဖစ္ပံုေဖၚၾကပါသည္။သူတို႔အေနျဖင့္မူလမ်ိဳးႏြယ္ဘဂၤလီအမည္ကိုေဖ်ာက္ၿပီး “႐ိုဟင္ဂ်ာ” လူမ်ိဳးအျဖစ္အသိအမွတ္ျပဳခံရရန္ႀကိဳးပမ္းလာၾကျခင္းသည္ေဒသခံတိုင္းရင္းသားျဖစ္ေရးကိုအရယူကာနယ္ေျမ စိုးႏိုင္ေရးအတြက္ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ ျခင္းသာျဖစ္သည္။

ျပည္ပေနဘဂၤလီမ်ားကသမိုင္းလိမ္မ်ားကိုဖန္တီးၿပီးႀကိဳးပမ္းေနစဥ္ျမန္မာျပည္တြင္းမွဘဂၤလီအၾကမ္းဖက္သမားတို႔ကေဒသခံတိုင္းရင္းသားမ်ားကိုအေၾကာင္းမဲ့သတ္ျဖတ္ေနၾကသည္။တနည္းအားျဖင့္ဓါးျပေယာင္ေယာင္အုပ္စု ဖြဲ႔ၿပီးဓါးျပတိုက္သတ္ျဖတ္ျခင္းျဖင့္ေဒသခံမ်ားကိုေျခာက္လွန္႔ေမာင္းထုတ္ေနသည္။ဓါးျပေသာင္းက်န္းလြန္းေသာေၾကာင့္ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္အတြင္းရွိေက်းလက္ေန တိုင္းရင္းသားမ်ားသည္ၿမိဳ႕ေပၚအထိေရာက္ေအာင္အစုလိုက္တျဖည္းျဖည္းေျပာင္းေရႊ႕အေျခခ်လာခဲ့ၾကရာေနာက္ဆံုးတြင္၎ေက်းရြာမ်ား၌ဘဂၤလီမ်ားသာ၀င္ေရာက္ေနထိုင္ လာခဲ့ၿပီးျမန္မာအာဏာပိုင္မ်ားသည္ဘဂၤလီမ်ားကိုစိုးမိုးအုပ္ခ်ဳပ္ေနသည္ဟူေသာအျမင္ကိုႏိုင္ငံတကာမွျမင္လာေအာင္အကြက္က်က်စီစဥ္ႀကိဳးပမ္းခ်က္မ်ားသာျဖစ္သည္။၎တို႔၏အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္သည္ကားေဒသစိုးမိုးေရး၊ျမန္မာ့ေျမကိုဖဲ့ထုတ္ရယူမည့္ နယ္ခ်ဲ႕စစ္ပြဲတစ္ရပ္သာျဖစ္သည္။

ယခု၂၀၁၂ခုႏွစ္၊ဇြန္လ (၈)ရက္ေန႔အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈသည္အၿပီးသတ္တိုက္ခိုက္မႈျဖစ္သည္။သို႔ေသာ္သူတို႔အဖို႔ျပည္ပအၾကမ္းဖက္မူဆလင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ျပည္တြင္းအမာခံအၾကမ္းဖက္အဖြဲ႔၀င္မ်ားၾကားရည္မွန္းသလိုအခ်ိတ္အဆက္မရႏိုင္ခဲ့သျဖင့္အံမ၀င္ခြင္မက်ျဖစ္ကာေမွ်ာ္မွန္းသကဲ့သုိ႔ ျဖစ္မလာခဲ့ေခ်။

ျဖစ္စဥ္သံုးသပ္ခ်က္မ်ား

သူတို႔၏လႈပ္ရွားမႈျဖစ္စဥ္တစ္ေလွ်ာက္လံုးကိုေလ့လာၾကည့္လွ်င္-

(၁)     ၁၉၄၂ကုလား-ရခိုင္အဓိက႐ုဏ္းျဖင့္ရခိုင္မ်ားကိုေမာင္းထုတ္ၿပီးရခိုင္တို႔၏ေနရာတြင္အစားထိုး၀င္ေရာက္ေနရာယူျခင္း၊

(၂)     ျမန္မာႏိုင္ငံလြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈကာလမွစတင္ကာရခိုင္ျပည္နယ္တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းကိုပါကစၥတန္ႏွင့္ပူးေပါင္းရန္ႀကိဳးပမ္းျခင္း၊

(၃)     မူဂ်ာဟစ္လႈပ္ရွားမႈျဖင့္ရခိုင္မ်ားကိုေမာင္းထုတ္ၿပီးမူဆလင္အမ်ားစုေဒသကိုတည္ေထာင္ႏိုင္ေရးႀကိဳးပမ္းျခင္း

(၄)     ႐ိုဟင္ဂ်ာလႈပ္ရွားမႈမ်ားျဖင့္အာကစၥတန္ႏိုင္ငံတည္ေထာင္ေရးႀကိဳးပမ္းျခင္း၊

(၅)     ၁၉၈၈ခုႏွစ္၊ေမလ(၁၃)ရက္ေန႔လႈပ္ရွားမႈျဖင့္ရခိုင္မ်ားကိုအျပတ္ေခ်မႈန္းေရးႀကိဳးပမ္းျခင္း၊

(၆)     ၁၉၉၄ခုႏွစ္၊ဧၿပီလတြင္ေမာင္ေတာၿမိဳ႕လံုးပတ္လည္ဗံုးခြဲၿပီးရုိဟင္ဂ်ာေသြးစည္းညြတ္ေရးအဖြဲ႔ (RSO) ၀င္ေရာက္၍နယ္ေျမသိမ္းပိုက္ရန္ႀကိဳးပမ္းမႈ၊

(၇)     ႐ိုဟင္ဂ်ာအမည္ခံဘဂၤလီတို႔သည္ကုလသမဂၢႏွင့္လက္ေအာက္ခံအဖြဲ႔မ်ား၊မိတ္ဖက္ႏိုင္ငံတကာကူညီေရးအဖြဲ႔မ်ား၏သံတမန္ေရးရာလြတ္လပ္ခြင့္ကို၁၀ႏွစ္အတြင္းအကာအကြယ္အျဖစ္အသံုးခ်ခဲ့ၿပီးျပည္တြင္းရွိအၾကမ္းဖက္ကြန္ယက္ လႈပ္ရွားသူမ်ားသည္ႏိုင္ငံတကာရွိမူဆလင္အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္အခ်ိတ္အဆက္ရယူကာ႐ိုဟင္ဂ်ာလႈပ္ရွားမႈမ်ားကို (လူ႔အခြင့္အေရးအေၾကာင္း ျပကာ) ကုလသမဂၢႏွင့္ႏိုင္ငံတကာကေထာက္ခံမႈေပးလာေအာင္ေဆာင္ရြက္ျခင္း၊

(၇)     ျပည္ပေရာက္န႐ူးအီစၥလင္တို႔လူစုကအာရပ္ႏိုင္ငံမ်ားအားကိုးျဖင့္႐ိုဟင္ဂ်ာလႈပ္ရွားမႈကိုအင္တိုက္အားတိုက္ေဆာင္ရြက္ေနစဥ္ျပည္တြင္းရွိဘူးသီးေတာင္၊ေမာင္ေတာေဒသမွလႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားက လည္း၎တို႔ဘဂၤလီ (႐ိုဟင္ဂ်ာ)မ်ားအားတိုင္းရင္းသားအျဖစ္အသိအမွတ္ျပဳေပးရန္လႊတ္ေတာ္တြင္တင္ျပေတာင္းဆိုလာၾကျခင္း၊

(၈)     ဇြန္လ (၈)ရက္ေန႔မတိုင္မီရန္ကုန္မွေမာ္လ၀ီဆရာမ်ားသည္ဘူးသီးေတာင္၊ေမာင္ေတာေဒသသို႔တဖြဲဖြဲလာေရာက္ၿပီးဘာသာေရးအေၾကာင္းျပကာလူမ်ိဳးေရးတရားမ်ားစည္း႐ံုးေဟာေျပာခဲ့ျခင္း၊

(၉)     ၂၀၁၂ခုႏွစ္၊ဇြန္လ (၈)ရက္ေန႔တြင္အဓိက႐ုဏ္းဖန္တီးၿပီး၊တၿပိဳင္နက္ RSO က၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္ ကာဘူးသီးေတာင္-ေမာင္ေတာေဒသ တစ္ခုလံုးကိုစီးနင္းသိမ္းပိုက္ရန္ျဖစ္သည္။ (ေမာင္ေတာ ေတာင္ပိုင္းကို၀င္ေရာက္ဖ်က္ဆီးျခင္း၊ကေလးႏွင့္အမ်ိဳးသမီးမ်ားအပါအ၀င္တိုင္းရင္းသားမ်ားကိုသတ္ျဖတ္၊လုယက္၊တိုက္ခိုက္ေက်းရြာ၊ေနအိမ္မ်ားကိုမီး႐ိႈ႕ဖ်က္ဆီးႏိုင္ခဲ့သည္။ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္တြင္အၾကမ္းဖက္ရန္အစီအစဥ္မ်ားရွိခဲ့ေသာ္လည္းျမန္မာႏိုင္ငံရဲတပ္ဖြဲ႕ကအခ်ိန္မီထိန္းသိမ္းႏိုင္ခဲ့သျဖင့္အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားျဖစ္လုနီးနီးအေျခအေနကိုတားဆီးႏုိင္ခဲ့သည္။)

အထက္ေဖၚျပပါျဖစ္စဥ္မ်ားကိုအေလးအနက္သံုးသပ္ၾကည့္ပါကဘဂၤလီမူဆလင္တို႔၏နယ္ေျမသိမ္းပိုက္ရန္အစီအစဥ္တက်ႀကိဳးပမ္းခ်က္မ်ားပင္ျဖစ္သည္။သူတို႔သည္ေဒသခံရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ားကိုေမာင္းထုတ္၍၎တို႔အစားထိုး၀င္ေရာက္ၿပီးဘဂၤလီအမ်ားစုနယ္ေျမ ျဖစ္ေၾကာင္းျပကာအႏုနည္း၊အၾကမ္းဖက္နည္း၊နည္းမ်ိဳးစံုျဖင့္ႏုိင္ငံေတာ္အားအက်ပ္ကိုင္၍နယ္ေျမေတာင္းဆိုရန္ျဖစ္ေၾကာင္းသံုးသပ္ႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။

၇၈၆မူဆလင္ကမၻာျဖစ္ေရးအတြက္ရခိုင္ျပည္နယ္သည္အေနာက္မူဆလင္ကမၻာႏွင့္အေရွ႕ျခမ္းမူဆလင္ကမၻာတို႔ၾကား ပုိင္းျခားထားသည့္ေဒသတစ္ခုျဖစ္သည္။အထူးသျဖင့္ဘူးသီးေတာင္၊ေမာင္ေတာေမယုေဒသသည္ပို၍မဟာ ဗ်ဴဟာေျမာက္အေရးပါသည့္ေဒသျဖစ္ေနသည္။ထို႔ေၾကာင့္သူတို႔သည္မည္သည့္နည္းျဖင့္မဆိုေမယုေဒသကိုသိမ္းပိုက္ႏိုင္ေရးအတြက္ ဆက္လက္ႀကိဳးပမ္းေနၾကဆဲပင္ျဖစ္သည္။သူတို႔သည္အာရပ္ႏိုင္ငံမ်ားကိုအေျချပဳ၍႐ိုဟင္ဂ်ာသမိုင္းလိမ္တစ္ရပ္ကိုေဖၚထုတ္၀ါဒျဖန္႔ခ်ိကာႀကိဳးပမ္းေနၾကေသာ္လည္းဤအေျခအေနမ်ားကိုေ၀ဖန္ေထာက္ျပသူမ်ားမရွိခဲ့သျဖင့္ဟုတ္ႏိုးႏိုးျဖင့္ေငးေမာေနခဲ့ၾကသည္။အႏုနည္း၊အၾကမ္းနည္း၊သံတမန္ေရးရာနည္းလမ္းမ်ားစသည္ျဖင့္ဘဂၤလီမူဆလင္တို႔၏မည္သည့္ႀကိဳးပမ္းလုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ိဳးျဖစ္ေစ၎တို႔၏နယ္ေျမသိမ္းပိုက္ရန္နယ္ခ်ဲ့ျခင္းသာျဖစ္သည္။

လတ္တေလာ ကိစၥရပ္မ်ားသည္လည္းအကြက္က်က်စီစဥ္ဖန္တီးခ်က္မ်ားျဖစ္ေၾကာင္းေပၚလြင္လွသည္။ေက်ာက္နီေမာ္ျပႆနာသည္ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိစီစဥ္ေဆာင္ရြက္ခ်က္ျဖစ္ေၾကာင္းရခိုင္ပဋိပကၡစံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္အဖြဲ႔၀င္မ်ားက ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခဲ့သည္။ ေတာင္ကုတ္လူသတ္မႈအၿပီးအစိုးရသတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္မွစကားလံုးသံုးႏံႈးမႈကိုမေက်နပ္ဟုအေၾကာင္းျပကာရန္ကုန္ၿမိဳ႕ တြင္ဆူပူေသာင္းက်န္းရန္ႀကိဳးပမ္းခဲ့ရာအစိုးရကႏိုင္နင္းစြာေျဖရွင္းႏိုင္ခဲ့သျဖင့္ဆူပူအခြင့္မသာသည့္အတြက္ဘဂၤလီအမ်ားစုရွိသည့္ဘူးသီးေတာင္၊ေမာင္ေတာေဒသမ်ားသို႔ဦးလွည့္ကာရခိုင္ျပည္နယ္ေဒသတစ္ခုလံုး၌တၿပိဳင္တည္းဆူပူလႈပ္ရွားမႈကို စတင္လာခဲ့ၾကသည္။ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီအစိုးရ ေပၚေပါက္လာၿပီးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ားေဆာင္ရြက္လာခဲ့ရာအေျပာင္းအလဲေပၚတြင္ႏိုင္ငံတကာအာ႐ံုစိုက္မႈကိုအသံုးခ်ကာအေကာင္းဆံုးအခ်ိန္အျဖစ္သတ္မွတ္လႈပ္ရွားခဲ့ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။

အခ်ဳပ္အားျဖင့္ဆုိရလွ်င္ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းရွိလတ္တေလာမူဆလင္အၾကမ္းဖက္ဆူပူမႈမ်ားသည္သာမန္အဓိက႐ုဏ္းမဟုတ္ဘဲႏွစ္ေပါင္း၇၀ၾကာစနစ္တက် တစိမ့္စိမ့္ထိုးေဖါက္လာေသာဘဂၤလီမူစလင္တို႔၏နယ္ခ်ဲ႕ စံနစ္သာျဖစ္ပါသည္။ဤျပႆနာသည္ရခိုင္ျပည္သူမ်ား၊အထူးသျဖင့္ဘူးသီးေတာင္၊ေမာင္ေတာေဒသရွိတိုင္းရင္းသား ျပည္သူမ်ားႏွင့္သာသက္ဆိုင္သည့္အေရးအခင္းမဟုတ္ဘဲျပည္ေထာင္စုနယ္ေျမကိုဖဲ့ထုတ္ရန္ႀကိဳးပမ္းခ်က္ျဖစ္သည့္ အတြက္ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ၊တိုင္းရင္းသားအားလံုး၏အေရးကိစၥပင္ျဖစ္သည္။“အထူးအားျဖင့္ ၎တို႔၏ ရည္ရြယ္ခ်က္သည္ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ႏိုင္ငံကို ျမန္မာအစၥလာမ္မစ္ သမၼတႏိုင္ငံအျဖစ္ ေျပာင္းလဲရန္ ႀကိဳးစားေနျခင္းသာျဖစ္ပါသည္။” ထို႔ေၾကာင္  ျပည္ေထာင္စုကိုကာကြယ္ရန္ျပည္ေထာင္စုသားတိုင္း၏တာ၀န္ျဖစ္သည္။

၂) ကုလား-ရခုိင္အဓိကရုဏ္းေၾကာင့္ေသဆံုးသူမ်ားႏွင့္ဒဏ္ရာရရွိခဲ့သည့္ရခုိင္ျပည္သူမ်ား

ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း ဇြန္လကဆူပူအၾကမ္းဖက္မႈမ်ားျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီးေနာက္(၅)လခန္႔အၾကာ တေက်ာ့ျပန္ ဒုတိယအႀကိမ္အေရးအခင္းေအာက္တုိဘာလတြင္ထပ္မံျဖစ္ပြားခဲ့ရာဘဂၤလီကုလားမ်ား၏အၾကမ္းဖက္တုိက္ခုိက္မႈ၊ မီးခ်ိဳ႕ဖ်က္ဆီးမႈ၊ စစ္တပ္မွပစ္ခတ္မႈမ်ားေၾကာင့္ေဒသခံရခိုင္တိုင္းရင္းသားအမ်ားအျပားေသဆံုးခဲ့ရၿပီးတစ္ခ်ိဳ႕မွာဒဏ္ရာျပင္းထန္စြာရရွိခဲ့ၾကသည္။

ဇြန္လအေရးအခင္းတြင္ ေသဆုံးသူရခုိင္ျပည္သူစုစုေပါင္း ၃၄ ဦးႏွင့္ ဒဏ္ရာရရွိသူ ၂၆ ဦး ရရွိခဲ့ၿပီး ဇြန္အဓိကရုဏ္းအတြင္း ဒဏ္ရာရရွိသူစာရင္းမွာ စစ္ေတြၿမိဳ႕တစ္ခုတည္းမွ စာရင္းသာျဖစ္ၿပီး အခက္အခဲမ်ားရွိေနခဲ့သည့္အတြက္ က်န္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားမွ ဒဏ္ရာရသူစာရင္းကုိ မျပဳလုပ္ႏုိင္ခဲ့ပါ။

ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းဒုတိယအႀကိမ္ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာကုလား-ရခုိင္အဓိက႐ုဏ္းအတြင္းေျမာက္ဦး၊  ေက်ာက္ေတာ္၊ေက်ာက္ျဖဴ၊ မင္းျပား၊  ရေသ့ေတာင္ႏွင့္  ရမ္းၿဗဲၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္  ေသဆုံးသူ ရခုိင္ျပည္သူစုစုေပါင္း (၃၁) ဦးႏွင့္ဒဏ္ရာရရွိသူ (၆၈) ဦးတုိ႔ျဖစ္သည္။ ေအာက္တုိဘာ(၂၅)ရက္ေန႔ကရေသ့ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္၊ေညာင္ပင္ႀကီးကုလားရြာ၌ဆူပူမႈျဖစ္ေပၚခဲ့ရာေခတၱနည္းဗ်ဴဟာမွဴး၊ဒုတိယဗိုလ္မွဴးႀကီးသူရလႈိင္ထြန္းဦး၏အမိန္႔ေပးခ်က္အရခလရ(၅၃၆)မွဗိုလ္ႀကီးစိုးၾကပ္ထြန္းမွပစ္ခတ္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ေသဆံုးသူႏွင့္ဒဏ္ရာရသူမ်ားရွိခဲ့သည္။

ဇြန္လႏွင့္ေအာက္တုိဘာလတြင္ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာကုလား-ရခုိင္အဓိကရုဏ္းေၾကာင့္ေသဆုံးသူမ်ားႏွင့္ဒဏ္ရာရွိသူမ်ား၏စာရင္းမွာမိမိတုိ႔ရခုိင္လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ဖြံၿဖိဳးတုိးတက္ေရးအဖြဲ႔(AHRDO)မွာစုစည္းမွတ္တမ္းတင္ထားခ်က္မ်ားကုိရခုိင္ျပည္သူမ်ားအပါအ၀င္ျမန္မာႏုိင္ငံရွိတစ္ျခားတုိင္းရင္းသားျပည္သူမ်ား သိရွိႏုိင္ရန္ေဖာ္ျပေပးလုိက္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။မိမိတုိ႔အဖြ႔ဲအစည္းအေနျဖင့္ လက္လွမ္းမွီသေလာက္ အေသအပ်ာက္ႏွင့္ ဒဏ္ရာရရွိသူ အခ်က္အလက္မ်ာအား ေဖာ္ျပေပးလုိက္ ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ မိမိတုိ႔အဖြဲ႔အစည္း လက္လွမ္းမမွီႏုိင္ခဲ့သည့္ေသဆုံးသူမ်ားႏွင့္ဒဏ္ရာရရွိသူရခုိင္ျပည္သူမ်ားလည္းရွိႏုိင္ ပါေသးသည္။

ဇြန္ႏွင့္ ေအာက္တုိဘာ အဓိကရုဏ္မ်ားအတြင္း အေသအေပ်ာက္ႏွင့္ ဒဏ္ရာရရွိသူမ်ား၏ စာရင္းကုိျပဳလုပ္သည့္အခါ နာမည္မ်ားႏွင့္ ေနရပ္လိပ္စာအမွားအယြင္းမ်ားရွိခဲ့လွ်င္လည္း အမ်ားျပည္သူမ်ားနားလည္ေပးဖုိ႔အတြက္ အႏူးအညြတ္ ေမတာရပ္ခံအပ္ပါသည္။ မိမိတုိ႔အဖြဲ႔အစည္း စုစည္းေကာက္ယူ ရရွိသမွ်ေသာ ရခုိင္ျပည္သူအေသအေပ်ာက္ႏွင့္ ဒဏ္ရာ ရရွိသူမ်ား၏ စာရင္းကုိ အမ်ားျပည္သူမ်ားသိရွိေအာင္ ၿမိဳ႕နယ္အလုိက္ ေအာက္တြင္အေသးစိတ္ ေဖာ္ျပေပး လုိက္ပါသည္။  

ဇြန္လအတြင္း ကုလား-ရခိုင္အေရးအခင္းတြင္ ေသဆံုးသူမ်ားႏွင့္ ဒဏ္ရာရရွိသူမ်ား

တေက်ာ့ျပန္ ေအာက္တုိဘာလ ကုလား-ရခိုင္အဓိကရုဏ္းအတြင္း အေသအေပ်ာက္စာရင္း    

၃) ဂီရိမုန္တုိင္းႏွင့္ လက္ရွိရခုိင္ျပည္လူထု

၂၀၁၀ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တုိဘာလ (၂၂) ရက္ေန႔တြင္ ရခုိင္ျပည္၌္ တုိက္ခတ္ခဲ့ေသာ ဂီရိမုန္တုိင္းေၾကာင့္  ရခုိင္ျပည္သူေပါင္း (၃၀၀) ေက်ာ္ ေသေၾကခဲ့ၾကရၿပီး (၂၀၀,၀၀၀) ေက်ာ္ အုိးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ရခိုင္ျပည္တြင္ ဂီရိမုန္တုိင္းတုိက္ခဲ့သည္မွာ၂ ႏွစ္ေက်ာ္လာၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း မုန္တိုင္း၏ ရက္စက္ယုတ္မာမႈအရိပ္မဲႀကီး လြမ္းမိုးမႈသည္ကား ယေန႔တိုင္ ေပ်ာက္ပ်က္မသြားေသးဟုဆိုရေလာက္ေပမည္။ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ေျမပုံ၊ ေပါက္ေတာ၊ ေက်ာက္ျဖဴႏွင့္ မင္းျပား ၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္  ဂီရိမုန္တိုင္းဒဏ္ကို အဓိကခံခဲ့လုိက္ရၿပီး ၎ေဒသရွိျပည္သူမ်ား၏ရင္ထဲတြင္ ေမ့ေပ်ာက္၍မရႏိုင္ေအာင္ ခံစားေနရဆဲျဖစ္ေပသည္။ ဆားငန္ေရလႊမ္းမိုးမႈမ်ားေၾကာင့္စပါးခင္းမ်ားပ်က္စီးၿပီး လူအမ်ား အငတ္ေဘးသို႔ ဆိုက္ေရာက္ ခဲ့ရသည္။ ပင္လယ္ျပင္တြင္စီးပြါးရွာ ျပည္သူတစ္ခ်ိဳ႕၏ လုပ္ငန္းမ်ား၊ ပိုင္ဆိုင္မႈရုပ္၀တၱဳပစၥည္းဟူသမွ် အစရွာမရေအာင္ ပ်က္စီးဆံုးရံႈးခဲ့ၾကရာ စီးပြါးေရးနလန္မထူႏိုင္ေအာင္ ျဖစ္ခဲ့ၾကရၿပီး လူေနအေဆာက္အဦးမ်ားတစ္စစီလြင့္စဥ္သြားခဲ့ရသည္။

ဤဂီရိမုန္တုိင္းေၾကာင့္ ရခုိင္ျပည္သူမ်ား အသက္အုိးအိမ္မ်ား ဆုံးရႈံးခဲ့ရသည့္အျပင္ ဘုရားပုထုိးေက်ာင္းကန္၊ အိုးအိမ္ တုိက္တာ အေဆာက္အအုံမ်ားႏွင့္ ေဒသခံျပည္သူမ်ား၏ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းျပဳသည့္ ငါးဖမ္းေလွ၊ ငါးဖမ္းပုိက္မ်ား အပါအ၀င္ ထြန္ယက္စုိက္ပ်ိဳးၿပီး လယ္ယာေျမဧကေပါင္း ေျမာက္မ်ားစြာလည္း ပ်က္စီးဆုံးရႈံးခဲ့ရသည္။ ဂီရိမုန္တိုင္း တိုက္ခတ္ခံခဲ့ရျခင္းမွာ (၂) ႏွစ္ၾကာလာၿပီးျဖစ္ေသာ္လည္း စိုက္ပ်ိဳးေျမ လယ္ယာမ်ားတြင္ မုန္းတိုင္းကာလက ဆားငန္ေရ လႊမ္းမိုးခံခဲ့ရေသာေၾကာင့္ ယခုထိတိုင္ ဆားငန္ေရအေငြ႔အသက္မ်ား မေျပေပ်ာက္ႏိုင္၍ စပါးအထြက္ႏႈန္းမွာ ပံုမွန္အေန အထားသို႔ မေရာက္ရွိႏုိင္ေသးသကဲ့သုိ႔ ျပည္သူမ်ား၏ ေရလုပ္ငန္းအျဖစ္ လုပ္ကိုင္လွ်က္ရွိၾကေသာ ငါး၊ ပုစြန္ကန္ တာတမံ မ်ား က်ိဳးေပါက္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ယခုထက္ထိ မိသားစုဘ၀အုိးအိမ္ႏွင့္ စီးပြားေရးမွာ ျပန္လည္ထူေထာင္ႏုိင္ျခင္း မရွိေသးေပ။

မုန္တိုင္းက်ေရာက္ၿပီးခါစက ျပည္သူမ်ားသည္ ထည့္စရာမ်ားကိုယ္စီႏွင့္ျမစ္ကမ္းနားမွာထိုင္ၿပီး ကယ္ဆယ္ေရးလာေပးမည္ အလွဴရွင္မ်ားကုိိုထိုင္ေစာင့္ေနခဲ့ၾကရၿပီးလာေပးသူရွိက စားရ၊ ေပးမည့္သူမေရာက္က ငတ္ရသည့္အထိ အခက္အခဲ ေပါင္းေျမာက္ျမားစြာကုိ ငတ္တလွည့္ျပတ္တလွည့္ႏွင့္ရင္ဆိုင္ခဲ့ၾကရသည္။ မုန္တိုင္းႀကီးက တိုက္ခတ္ၿပီး ေက်ာခိုင္းသြားခဲ့ ေသာ္လည္းမုန္းတိုင္း၏ေနာက္ဆက္တြဲ အရိပ္မည္းႀကီးမွာ ရခိုင္ျပည္သူတို႔၏ဘ၀တြင္ထင္ဟပ္က်န္ေနဆဲျဖစ္သည္။ဆားငန္ ေရ၏ အရိပ္အေငြ႔မ်ားယခုအထိ က်န္ရွိေနျခင္းေၾကာင့္လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးမႈလုပ္ငန္းတြင္ စပါးမ်ားပ်က္စီးျခင္း၊စပါးအထြက္ ႏႈန္း ေလ်ာ့က်ေနမႈကို လယ္သမားမ်ားက ယေန႔တုိင္ ရင္ဆိုင္ေနၾကရဆဲျဖစ္ပါသည္။ “တလင္းလည္းပြဲ၊ပုတ္လည္းေဆြး” ဆိုသည့္ ဆိုရိုးစကားအတိုင္း လယ္သမားေတြဟာ ထမင္းငတ္ေတာ့အေၾကြးယူ၊ စပါးရိပ္သိမ္းၿပီး အေၾကြးရွင္ေတြ လယ္ကြင္းထဲမွာလာေရာက္ယူသြားၾကေတာ့ ဘာမွ်မက်န္လိုက္၊ "လာမည့္ႏွစ္အတြက္ ငါတို႔မိသားစုဘယ္လိုစားေသာက္ ၾကရမွာလဲ" ဆိုတဲ့ လယ္သမားေတြရဲ့ ညွင္းတြားသံေတြကၾကားေနၾကရဆဲပင္ ျဖစ္သည္။

ပင္လယ္ျပင္မွာ ငါးရွာ၊ ငါးဖမ္းလုပ္ငန္းကို လုပ္ကိုင္ၾကတဲ့ ျပည္သူေတြမွာငါးဖမ္းကိရိယာေတြ ပ်က္စီးဆံုးရံႈးခဲ့ရျခင္းေၾကာင့္ ဓနရွင္ေတြဆီကလုပ္ငန္းအတြက္ လိုအပ္သမွ်ကို အေၾကြးယူၿပီး အေၾကြးေပၚအတိုးတက္ကာ ယခုတိုင္ ေရလုပ္ငန္းကို ယခင္ကအတိုင္း ပံုမွန္မလည္ပတ္ႏိုင္ၾကေသးေပ။ ေနထိုင္ရာအေဆာက္အဦးမ်ားကိုလည္း ျပန္လည္မတည္ေဆာက္ ႏိုင္ၾကေသးဘဲ ရွိေနၾကသည္။အေၾကြးႏွင့္ ယူထားတဲ့ပိုက္ေတြကို သူခိုးေတြက ခိုးသြားျပန္ေတာ့ပိုက္လည္းမရဘဲ အိမ္ကို ျပန္လာရတဲ့ အျဖစ္မ်ိဳးေတြရွိလာသည္။ "မီးေလာင္ရာေလပင့္" ဆိုသလို ဒုကၡေရာက္ေနသူေတြအၾကား ျဖတ္ခုတ္မည့္ သူေတြကရွိေနၾကေသးသည္။

ဂီရိမုန္တိုင္း က်ေရာက္ၿပီးခါစ သမၼတဦးသိန္းစိန္ကမ္းသာယာကို ေရာက္လာခဲ့စဥ္က ကမ္းသာယာေက်းရြာ အမည္သစ္ ေျပာင္းလဲေပးခဲ့သည့္ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးေက်းရြာအနီး ေတာင္ေပၚထက္မွာခ်ထားသည့္ စစ္တပ္ကလည္းတပ္သားစုေဆာင္းေရး လုပ္ေနၾကျပန္ေသးသည္။ဂီရိမုန္တိုင္း၏အဆိုး၀ါးဆံုးဒဏ္ကို ခံလိုက္ရသည့္ ေျမပံုၿမိဳနယ္ႏွင့္ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕နယ္အၾကားရွိ ျပင္၀န္းေက်းရြာတြင္ စစ္သားမ်ားအလွည့္က်ေနထိုင္ကာ စစ္သားမ်ားစုေဆာင္းျခင္း၊ ေက်းရြာအတြင္းရွိရြာသားမ်ားတစ္စံုတစ္ခုေၾကာင့္ ခိုက္ရန္ျဖစ္ပြါးလာလွ်င္ ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္ကာတစ္ေသာင္းထက္မနည္းေသာ ဒဏ္ေငြရိုက္ျခင္းေတြ လုပ္ေဆာင္ေနၾကသည္။ဂီရိမုန္တိုင္းတိုက္ခတ္စဥ္က ျပင္၀န္းေက်းရြာတြင္အိမ္ေျခမ်ားအားလံုးပ်က္စီးဆံုးရံႈးခဲ့ရၿပီး တခ်ိဳ႕ မိသားစုမ်ားမွာယခုအခ်ိန္အထိ ေနအိမ္မ်ားျပန္လည္မတည္ေဆာက္ႏိုင္ၾကပဲ ခိုတဲမ်ားျဖင့္သာ ေနထိုင္ေနၾကရဆဲ ျဖစ္သည္။ "မုန္တိုင္းတိုက္တုန္းက ဟိုကလာလွဴ၊ ဒီကလာလွဴေတာ့ ငတ္လို႔မေသဘူး၊ အခုကလွဴမယ့္သူလည္းမရွိ၊ ေပးမည့္သူလည္းမရွိ လူေတြက ငတ္လို႔ေသေတာ့မယ္"လို႔ ျပင္၀န္ရြာသားမ်ားက  ညွင္းတြားေနၾကသည္။

ျပင္၀န္းေက်းရြာတြင္ လူဦးေရ (၃၀၀၀) ခန္႔ရွိသည့္အနက္ စား၀တ္ေနေရးအဆင္မေျပသူမွာ (၂၀၀၀)ခန္႔ရွိေနသည္။ ထို႔ထက္မက ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ဂီရိမုန္တိုင္းဒဏ္ကို အဓိကခံလိုက္ရေသာ ေက်ာက္ျဖဴ၊ ေျမပံု၊ မင္းျပား၊ေပါက္ေတာ စသည့္ေဒသမ်ားမွာရွိသည့္ ရခိုင္ျပည္သူမ်ား၊ မုန္တိုင္း၏တိုက္ခိုက္မႈကို မခံလိုက္ရေသာ္လည္း ဆားငန္ေရ လႊမ္းမုိးမႈေၾကာင့္ စပါးစုိက္ခင္းႏွင့္ သီးႏွံစိုက္ခင္းမ်ားပ်က္စီးဆံုးရံႈးကာ ျပည္သူမ်ား အငတ္ျပႆနာျဖင့္ ယေန႔တိုင္ရင္ဆိုင္ေနၾကရသည္။ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္က တိုင္ခတ္ခဲ့ေသာ ဂီရိမုန္တိုင္းသည္အခ်ိန္အနည္းငယ္ၾကာလာသည္ႏွင့္အမွ် အဓိကတာ၀န္ရွိသူအစိုးရႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀န္းမ်ားမွ ေမ့ေပ်ာက္သြားခဲ့ေသာ္လည္းမုန္တိုင္း၏ အေငြ႔အသက္၊ အရိပ္မဲဆိုးႀကီးသည္ ျပည္သူမ်ားအတြက္ေမ့ေပ်ာက္၍ မရႏိုင္ေအာင္ နာၾကည္းစရာမ်ား ယခုတိုင္ဆက္လက္က်န္ရစ္ေနပါေသးသည္။

ရခုိင္ျပည္တြင္းတြင္ အလုပ္အကုိင္ရွားပါးမႈေၾကာင့္ အထူးသျဖင့္ ဂီရိမုန္တုိင္းခံေဒသမ်ားမွ လူငယ္လူရြယ္မ်ားသည္ မိမိတုိ႔မိသားစု၏ စား၀တ္ေနေရးႏွင့္ မိသားစုဘ၀ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး အခက္အခဲမ်ားေၾကာင့္ မိမိတုိ႔ခ်စ္ျမတ္ႏုိးေသာ မိသားစု၀င္မ်ားႏွင့္ ရခုိင္ျပည္ကုိစြန္႔ခြာၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံတနံတလွ်ားသုိ႔ အထူးသျဖင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ႏွင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံျခားတုိင္းျပည္မ်ားျဖစ္သည့္ ထုိင္းႏွင့္ မေလးရွားႏုိင္ငံမ်ားသို႔ အလုပ္အကုိင္ရရွိရန္ အခက္အခဲမ်ိဳးမ်ိဳးၾကားမွ ထြက္လာ ေနၾကရျခင္းမ်ားမွာ ရခုိင္ျပည္သူမ်ားအတြက္ ရင္နာဖြယ္ရာပင္ျဖစ္ေပသည္။  ပုိလုိ႔ဆုိး၀ါးသည္မွာ ဂီရိမုန္တုိင္းဒဏ္ကုိ အမ်ားဆုံး ခံခဲ့ရသည့္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားမွ ေက်းရြာအမ်ားအျပားတြင္ ေက်ာင္းမေနႏုိင္သည့္ ကေလးငယ္မ်ား ပညာေရးႏွင့္ က်န္းမာေရး ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈမရွိသည္မွာ မုန္တုိင္းတုိက္ခတ္ၿပီး ၂ ႏွစ္ေက်ာ္လာသည္ အထိပင္ ျဖစ္ပါသည္။  ထုိ႔ေၾကာင့္ ဂီရိမုန္တုိင္းဓာဏ္ခံ ရခုိင္ျပည္သူမ်ား၏ ဘ၀အုိးအိမ္မ်ားကုိ အသစ္တဖန္ ျပည္လည္တည္ေထာင္ ႏုိင္ရန္အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံ လက္ရွိဦးသိန္းစိန္အစုိးရ၊ ျပည္တြင္းျပည္ပ ရခုိင္ျပည္သူမ်ားအပါ၀င္ ျမန္မာျပည္သူမ်ား၏ အကူ အညီႏွင့္ လူသားခ်င္းစာနာ ေထာက္ထားသည့္ ႏုိင္ငံတကာအကူအညီမ်ားလည္း ဆက္လက္လုိအပ္ေနဆဲပင္ ျဖစ္ပါသည္။